PFAS, ook in de biologische kringloop?

PFAS is een verzamelnaam voor een grote groep van poly- en perfluoralkylstoffen. De meest bekende zijn PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) en PFOA (perfluoroctaanzuur). Deze mogen sinds 2010 niet meer gebruikt worden. PFAS worden nog gebruikt om materialen vet- en waterafstotend te maken. Ze zijn gangbaar in diverse producten en productieprocessen, zo onder andere bij verchroming, bij de productie van inkten, vernissen, wassen, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen, coatings, smeermiddelen, water- en olie-afstotende middelen voor leer, papier en textiel. Door deze brede toepassing en als gevolg van emissies, incidenten en het blussen van branden zijn PFAS in het milieu terechtgekomen. 

We baseren onze informatie op de info die verspreid wordt door de Vlaamse overheid. Voor de meest recente informatie over PFAS verwijzen we je graag naar vlaanderen.be/pfas-vervuiling/over-pfas.

Het gebruik van PFOS is sinds 2006 zwaar aan banden gelegd door de EU omdat lange blootstelling mogelijk toxische risico’s inhoudt. Intussen mogen PFOS en PFOA niet meer geproduceerd of gebruikt worden, maar zijn nog wel steeds in het milieu aanwezig. Andere PFAS-verbindingen worden wel nog geproduceerd en gebruikt. Perfluorverbindingen worden voornamelijk door de mens opgenomen vanuit drinkwater en voeding of door het inademen van perfluorverbindingen in binnen- en buitenlucht en op stofdeeltjes. De natuur en het menselijk lichaam kunnen deze verbindingen niet, of maar bijzonder traag biologisch afbreken.

Link met de biologische kringloop

PFAS zijn ruim verspreid in het milieu aanwezig. Via bodem en water dat vervuild is met perfluorverbindingen kunnen deze stoffen ook in bioafval terechtkomen. Compost en digestaat van dat bioafval zijn op zich geen bron van PFAS, maar kunnen dus wel een drager zijn. Het wetenschappelijk onderzoek over PFAS is volop in evolutie. Er worden data verzameld over de aanwezigheid in het milieu, in de bodem, oppervlaktewater, grondwater, enz. 

Wat is het huidige wettelijke kader in Vlaanderen? 

Sinds juni 2022 zijn er toetsingswaarden voor PFAS in bodemverbeterende middelen en meststoffen. De toetsingswaarden zijn voorlopige waarden, omdat het wetenschappelijk onderzoek over perfluorverbindingen nog volop in evolutie is. Deze waarden worden als toetsingswaarden gebruikt bij het beoordelen van de milieuhygiënische kwaliteit van meststoffen of bodemverbeterende middelen. 

Meten is weten

Vlaco voert sinds 2019 screenings uit om een beeld te krijgen van de aanwezigheid van PFAS in compost en digestaat. De resultaten voor compost en digestaat liggen onder de toetsingswaarden die eind juni 2022 in voege gingen. Momenteel zitten we nog volop in een inventarisatiefase waarin we een nog beter beeld op de situatie willen krijgen, zodat we de nodige garanties kunnen geven naar veiligheid en milieu. 

______________________________________________________________________
Vlaco vzw staat garant voor de duurzame biologische kringloop in Vlaanderen. We werken hiervoor met een duurzaam kringloopmodel waarbij gescheiden inzameling aan de bron, compostering, vergisting en oordeelkundig gebruik van compost en digestaat centraal staan. Onze kwaliteitsopvolging gebeurt grondig en is momenteel al zeer uitgebreid, hiermee bekleden wij een voortrekkersrol in Europa. Blijven investeren in onderzoek is één van Vlaco’s pijlers. Hiervoor werken wij o.a. samen met verschillende proefcentra en onderzoeksinstellingen, rollen we jaarlijks demoproeven uit en hebben we verschillende veldproeven lopen.

Laatste update tekst: december 2022